Categoriearchief: Columns

In september 2016 begint de 7-jarige peuter Bana Alabed uit de Syrische plaats Aleppo Twitterberichten de wereld in te versturen. Met hulp van haar moeder Fatima vertelt ze hoe gevaarlijk het is in Aleppo. De vele berichtjes, foto’s en filmpjes gaan de hele wereld over en binnen korte tijd heeft ze meer dan 360.000 volgers.

Bana woont in de Al-Sah’ar buurt, in het oostelijk deel van Aleppo, aan de mowasalat kadema. Precies in dat gebied zijn Islamitische terroristen de baas. Ze woont samen met haar twee jongere broertjes, vader Ghassan (die advocaat is) en moeder die Engelse les geeft. In haar berichten beschrijft ze dat haar vriendjes worden doodgemaakt, haar school gebombardeerd is en haar eigen familie ook in levensgevaar is. Op 7 december 2016 Tweet ze dat hun huis nu in de gevarenzone ligt, het leger er aan komt en dat ze onder de bommen bedolven worden. “

“Our house and area fall to the army. We are trapped under bombs that didn’t stop since last night. – Putin and Bashar al Asad bombed my school, killed my friends & robbed my childhood. It’s time to punish the killers of children in Syria.”

Het wordt een tijdje angstig stil maar dan geeft ze op 19 december 2016 bericht op haar Twitter @AlabedBana dat ze uit Aleppo ontsnapt zijn naar Turkije. Op 21 december 2016 Twittert de Turkse president Erdogan dat Bana en haar familie bij hem zijn in het Turkse presidentiële paleis. Op 12 mei 2017 kreeg ze – samen met haar familie – de Turkse nationaliteit en op 7 juni 2017 vierde ze haar 8e verjaardag in haar nieuwe thuisland. Bana was bijna als een Syrische Anne Frank zo beroemd en bekend geworden dat Time-Magazine haar uitriep tot een van de 25 meest invloedrijke mensen op Internet. De Amerikaanse uitgeverij Simon & Schuster vond haar verhaal zo interessant dat ze eind 2017 een boek met haar verhaal gaan publiceren met de titel ‘Dear World’.

Maar.. klopt het verhaal wel? Is het niet net zo als veel andere oorlogsverhalen eigenlijk een gemeen en vals sprookje, een nep verhaal waar een klein meisje van 7 jaar gebruikt wordt? Lees eens verder en kijk zelf.

De vader van Bana heet Ghassan Al-Abd (Alabed) is 35 jaar oud en is getrouwd met haar moeder Fatemah Shimon die 27 jaar is. Papa heeft geleerd voor advocaat en werkte voor de Aleppo Free Zone Council. De opa van Bana heet Ghassan Al-Abd Mohammed en heeft niet ver van haar huis een wapenhandel die munitie en allerlei wapens verkoopt en repareert aan leden van terroristische groepen die tegen de regering van de Syrische president vechten. Ghassan, de advocaat en vader van Bana, werkte samen met zijn vijf broers in de wapenhandel van zijn vader. Vanaf 2 februari 2013 was hij een van de belangrijkste mannen in de Islamitische Shariah Rechtbank in Oost-Aleppo waar de terroristen van Al-Queda, Al-Nusra en ISIS de baas waren. Tot 15 september 2015 bleef hij hierbij en werd hij vanaf 17 oktober 2015 wapeninstructeur en lid van de Islamitische Safwat Brigades. De vader van Bana was een van de terroristen!

Mama Fatemah was ook een activiste, ze streed ook mee met de terroristen. Op haar eigen Twitteraccount @AlabedFatema schreef ze het zelf en plaatste een foto van zichzelf. Ze wilde niet herkend worden en verstopte haar gezicht achter een hele grote zwarte sluier, een Niqab. Ze hield een groot automatisch geweer vast en schreef daarbij. “Hi I’m Fatemah, I’m a 27 years old female mujahid. I and my daughter are tweeting (and fighting) from East Aleppo about the war and jihad.”

De papa en mama van Bana waren zelf de terroristen en gebruikten hun kleine dochter in een propaganda oorlog op internet! “Bana’s parents are jihadists who are using their daughter to further propaganda in their favor.” Wat ze ook niet vertelden was dat hun huis omringd was door bases van verschillende terroristische Islamitische groepen die zich verstopten tussen de onschuldige burgers. In de kelder van hun huis was bijvoorbeeld een hoofdkwartier van Al-Nusra, compleet met opslagplaats, keuken en een eigen gevangenis om tegenstanders op te sluiten. Ook tegenover hun huis was een Al-Nusra hoofdkwartier.

Eigenlijk was de hele wijk vol met bases van verschillende terroristische groepen, alleen al in hun buurt waren het er meer dan 20! Iedereen werd in de gaten gehouden en het leven van de burgers was er echt verschrikkelijk. Zomaar een filmpje of foto op straat maken was onmogelijk en kon alleen maar als daar toestemming voor gegeven werd door de Islamitische terroristen. Dat de familie Alabed wel moest vluchten toen het Syrische leger Oost-Aleppo weer terug veroverde op de Islamitische terroristen was dat omdat de ouders van Bana bij die Islamitische terroristen hoorden!

Nu zitten ze veilig in Turkije, hoeven ze niet meer bang te zijn voor de familie van de slachtoffers die ze zelf gemaakt hebben en waar zij verantwoordelijk voor zijn.

Ze hebben nu een leven zonder bommen en oorlog, een goed en veilig leven. Binnenkort komt het sprookjesverhaal van Bana uit. Het is een leugenverhaal, net zoals het gemene sprookje van Nayirah al-Ṣabaḥ. Haar leugens zorgden ervoor dat in Irak alleen al meer dan 500.000 kinderen vermoord zijn. Het is net zo’n gemeen leugensprookje als het verhaal van het Syrische jongetje Omran Daqneesh en zoveel andere kinderen die misbruikt worden in oorlogspropaganda! Als straks misschien ook in Nederland het boek van Bana in de boekwinkels verschijnt of misschien wel een mooie zielige film van gemaakt wordt, denk er dan aan dat het een vals sprookjesverhaal is en niet Dear World moeten heten maar beter ‘Fake- & Fairy Tale of Bana Alabed’.

Ze staan hem buiten al op te wachten, de vier leerlingen van groep 8, om hem mee te helpen de spullen mee de klas in te dragen die hij meegenomen heeft. Vanmorgen komt hij hen iets vertellen over geschiedenis, ze zijn benieuwd want volgens de leerkracht die hem al een paar jaar in de groep heeft verwelkomd wordt het een bijzondere ochtend.

Hij stelt zich voor en vertelt hen dat het een saaie ochtend gaat worden, het gaat namelijk over geschiedenis en, zo zegt hij, heeft hij de ervaring dat het wel eens gebeurt dat er kinderen tijdens zijn verhaal in slaap sukkelen, van hun stoel op de grond vallen en gewond raken. Daar heeft hij iets op bedacht. Gewoon alle tafels en stoelen aan de kant en lekker op de grond gaan zitten dan valt er ook niemand en raakt er geen leerling gewond. De kinderen kijken verbaasd naar de leerkracht “mag dat?” .. de leerkracht trekt zijn schouders op en knikt “ja hoor, als jullie dat willen”. Het is even een geroezemoes als het meubilair aan de kant geschoven wordt maar dan zitten alle leerlingen op de grond. Als vanzelf vormen ze een kring, de ene leerling in kleermakerszit, de andere voorover liggend met het hoofd steunend op de handen ligt terwijl een ander weer languit achterover geleund tegen een omgedraaide tafel aanhangd. Hij pakt zelf een krukje en gaat in de gevormde kring zitten en begint dan te vertellen.

Ze zijn een en al oor als hij begint met ‘het-aanzetten-van-hun-hersens’ en fronsen de wenkbrauwen als hij het heeft over dat ze ‘denken-dat-ze-denken’. Hij vraagt hen wat ze al weten over oorlog, welke oorlog en hoe die ontstaan is volgens hen. De vingertjes komen dapper omhoog en de Tweede Wereldoorlog, Adolf Hitler, blonde haren, blanke huid & blauwe ogen worden genoemd, net als het verhaal van Anne Frank. “Weten jullie zeker wat je weet? Hoe kom je aan die kennis en hoe weer je zeker dat je niet voorgelogen bent? Hoe hebben jullie dat gecontroleerd?” Vraagt hij hen. Hij staat op, draait zich om naar het digibord en begint dan een rijtje woorden onder elkaar te schrijven.. Interesse, Informatie, Deskundige en zo gaat het rijtje verder. In de daarop volgende minuten laat hij met voorbeelden, tekst en uitleg hun hoofdjes een beetje tollen en luisteren ze met steeds grotere ogen verbaasd naar zijn verhaal. Hier en daar ziet hij al een lichtje aangaan.

Zijn verhaal gaat verder over verdiepingen, versnellingen, hoogtevrees en komen alle kleuren van de regenboog voorbij, net als pestmeisjes, broodbakken en voetballen. Met deze en andere met humor verpakte voorbeelden weet hij de hoofdjes aan te zetten en de kinderen zo in staat te stellen kritisch en zelf te leren denken om niet alles voor zoete koek aan te nemen. Hij dompelt de leerlingen onder in een alles overspoelende geschiedenisdouche en neemt hen als een conferencier mee terug in de tijd. Hij toont verrassende voorbeelden van misleiding en bedrog, over hoe de leugen regeert en het hoofd verdraaid wordt, dat waar-neming en werkelijkheid totaal verschillende zaken zijn. Met voorwerpen en materialen versterkt hij het geschetste beeld terwijl hij het verhaal verduidelijkt met ondersteunende bordtekeningen. Hij heeft het over goud, geld en goed en maakt met gouderts, zilvergeld, een appel, een A-4-tje en een potlood inzichtelijk hoe deze verschillende zaken met elkaar verbonden zijn. Als hij ter ondersteuning van zijn verhaal een biljet van 5 euro in stukken knipt en daarvan een stuk op een blikken deksel opstookt gaan de kinderen nog meer op in het verhaal.

De Hongerwinter was dit jaar het onderwerp van de les en het eigen familieverhaal heeft hij er onderdeel van laten uitmaken. Zijn eigen familie heeft toen honger geleden en zijn zusje is in die hongerwinter bezweken. Samen met de klas gaat hij koken, een hongerwintersoep, gemaakt van suikerbiet, tulpenbol en behangplaksel. Gedroogde appelschijfje, tamme kastanjes en een kraakdroog stukje beschuit met schuifkaas maken deel uit van het menu. Koken op een piepklein petroleumstelletje in een oude gietijzeren pan, onderbroken door luchtaanvallen, belaagd door knorrende magen en door honger gedreven stelende handen. Met de meegebrachte geweren, helmen en ander authentiek militair materiaal vormt hij de klas om tot een kleine militie om hiermee aan het eind van de ochtend haarfijn aan te tonen dat oorlog – ELKE OORLOG – het gevolg is van Nep-nieuws en leugens.

Het is op 17 augustus 2016 als de foto van het 5-jarige Syrische jongetje Omran Daqneesh de wereld overgaat. Hij zit onder het stof, is gewond aan zijn hoofdje en hij kijkt suf voor zich uit. Bij de foto die genomen werd door Mahmoud Raslan wordt vertelt dat hij na een Russisch bombardement in de buurt van de plaats Aleppo onder het puin vandaan gehaald werd. Omran werd gered door de vrijwilligers van de ‘Witte Helmen’ en miljoenen mensen over de hele wereld zien de foto voorbij komen. Omran is wereldwijd te zien in kranten, televisie en via het internet en de mensen reageren automatisch erg boos, een reactie die heel begrijpelijk is.

Maar (but)…

The story of “the boy in the orange chair”, “the boy in the ambulance”, another “White Helmets” ‘rescuee’ …is built on a mountain of lies. / Het verhaal van ‘het jongetje in de oranje stoel’, ‘het jongetje in de ambulance’, een ander reddingsverhaal van de ‘Witte helmen’, het is een grote berg leugens.

Omran woont in Syrië, een land waar al een paar jaar oorlog is en waar veel mensen het slachtoffer van zijn geworden. Een oorlog wordt gevoerd met allerlei wapens, niet alleen met geweren, kogels en bommen maar ook met leugens! Het verhaal dat bij de foto van Omran vertelt wordt is bedoeld om de mensen die de foto zien en het verhaal horen voor de gek te houden, bijna een jaar later wordt dat steeds duidelijker. Zoals vanaf het begin al door veel mensen gezegd is was deze foto niets anders dan pure propaganda, ‘Fake News’!

Op 6 juni 2017 vertelt Mohamad Kheir Daqneesh, de vader van Omran aan onderzoeksjournalist Eva Karene Bartlett dat hij genoeg had van alle leugens die vertelt worden. Hij vind het ook niet eerlijk dat de foto van zijn zoon nog steeds gebruikt word om mensen voor te liegen. “Mijn zoon was helemaal niet zwaar gewond en het verband om zijn hoofd was helemaal niet nodig. Dat Mahmood Raslan (de fotograaf) om mijn zoon huilde was volgens mij meer bedoeld voor de media. Ik was in huis toen de opstandelingen mijn zoon gebruikten om op de film zetten. Ze deden hem het verband om om het erger te laten lijken”

De Verenigde Staten van Amerika gingen pas op 6 april 1917 meevechten in de Grote Oorlog, de oorlog die later de Eerste Wereldoorlog genoemd is.  Maar, vanaf het begin ervan waren ze al op een andere manier actief.

Amerika leverde de geallieerde landen ontzettend veel oorlogspullen niet alleen wapens en munitie maar nog veel meer. Oorlogvoeren kost niet alleen ontzettend veel mensenlevens maar OOK ontzettend veel geld. Eigenlijk kun je wel zeggen dat het doodmaken van 1 mens veel geld oplevert en dat een liter mensenbloed net zo duur is als goud. Toen in 1914 de wereld in brand geschoten werd en mensen van alle landen tegen elkaar opgezet werden en de regeringen hun legers tegen elkaar lieten vechten maakten Amerikaanse bedrijven heel erg veel winst.

Toen Amerika in 1917 zelf mee ging vechten zorgde dat ervoor dat er in de rest van dat jaar alleen al 18.000 nieuwe Amerikaanse miljonairs geboren werden.

Fabrieken en banken verdienen enorme bedragen aan het doodmaken van mensen! Hier zie je hoe het oude spreekwoord ‘de en zijn dood is de ander zijn brood’ past.

Elke oorlog wordt expres gemaakt en veroorzaakt door mensen en groepen die geld en goud belangrijker vinden dan een mensenleven!

Lang voordat het geloof geboren werd maakten de (heidense) mensen van toen al gebruik van tekens en symbolen om belangrijke kennis te bewaren. In die tijd bestond er geen internet, wikipedia of google en alle kennis moest opgeslagen worden in simpele leesbare tekens. De stand van de maan, zon en sterren waren belangrijk, want op die manier kon je zien wanneer je moest zaaien of oogsten. Ook werd in tekens vertelt hoe je het beste samen kon leven zonder ruzie. Deze tekens zijn voor een groot deel terug te vinden in het Rad (wiel). In het woord RAD vind je ook het woord RAAD (advies) terug. Hieronder zie je twee rad-tekens (een driehoek met de punt omhoog en een driehoek met de punt naar beneden) die tot het horizontale stippellijntje in elkaar geschoven worden.

          —      

Met deze twee driehoeken worden de man en vrouw bedoeld. Blauw voor de man, geel voor de vrouw. Al duizenden jaren vertellen deze tekens dat een veilige samenleving alleen kan bestaan als er een natuurlijk evenwicht is. Om in harmonie, vrede, veiligheid en voorspoed te kunnen leven moet het verbond tussen man-en-vrouw in balans zijn. Het teken van de Heidense Eerste Ster is zo belangrijk dat ook het Joodse geloof en de Islam dit teken gebruikt hebben. In het Joodse geloof wordt vertelt dat David achtervolgt werd door soldaten van koning Saul. Hij verstopt zich in een grot en een reusachtige spin maakt dan snel een web met zes punten voor de ingang. Door dat spinnenweb geloven de achtervolgers niet dat er net voortijd nog iemand in die grot gevlucht is. In het Joodse geloof hebben ze daarom de Heidense Eerste Ster Davidster genoemd. Hetzelfde verhaaltje vind je ook terug in de Islam als Mohammed onderweg is naar Jathrib. Eigenlijk gebeurt daar precies hetzelfde, ook hij wordt in het verhaal achterna gezeten door soldaten, vlucht een grot in en ook hier komt er een spin die de grot met een web dicht spint.

Het 4-mei comité had mij gevraagd te spreken tijdens de Nationale Dodenherdenking in Meeden in 2017. ‘De kracht van het persoonlijke verhaal’ was het thema en in een korte toespraak heb ik het korte leven van mijn zuster Sophia Pieternella van Vondel verwoord voor de aandachtig luisterende aanwezigen.

Stilte..

Vanavond heb ik je genoemd,
heel even laten herleven,
ten overstaan van honderden,
was jij even nieuw oud-nieuws,
zes minuten lang,
het meisje van vak 13-F-3.
Heb natijd bij kransen en gedichten,
staand bij de klokkentoren
jouw liedje in mn hoofd
gezongen in de stilte.

In 2012 deed 15-jarige Auke de Leeuw uit Helmond mee aan de dichtwedstrijd van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Auke schreef een heel bijzonder gedicht, hij schreef over zijn eigen familie, over zijn oma, haar kinderen, zijn oudooms en oudtantes, en welke keuze zij gemaakt hadden. Hij schreef over de keus die oom Dirk Siebe gemaakt had, die dacht anders dan zijn boers, anders dan zijn moeder en hij dacht dat zijn keus goed was. De broers van Siebe Dirk waren in het Verzet gegaan, zelf was hij in het Duitse Dienst gegaan en dat was ‘fout’. Dirk Siebe stierf aan het front in Rusland.

De 15-jarige Auke vond dat wanneer je van de geschiedenis wilt leren, je alle kanten van de oorlog moet zien, of het nu goed of fout is. Hij wilde niets goed praten. Hij wilde zijn oudoom ook niet herdenken, maar stilstaan bij het feit dat zijn oudoom een foute keuze maakte. Auke schreef het gedicht ‘Foute Keuze’. Nine Nooter, directeur van het Comité 4 en 5 mei vond het een mooi en moedig gedicht en Auke kreeg de tweede prijs. Op 4 mei 2012 mocht hij tijdens de dodenherdenking zijn gedicht oplezen op de Dam, nadat de winnaar Charlotte Fontijne haar gedicht had voorgelezen.

Maar dat.. ging niet door!

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) protesteerde, dat gedicht mocht niet. Volgens de adjunct-directeur Esther Voet was het gedicht van Auke een foute keuze. Het CIDI vond het niet kloppen, alle aandacht moest gaan naar oorlogsslachtoffers. Auke mocht zijn verhaal niet vertellen en dat was heel erg jammer. Auke liet met zijn gedicht zien dat in een oorlog alleen maar slachtoffers vallen. Iedereen heeft een moeder en vader en die huilen als hun kind sterft. Elke oorlog is een misdaad, het is belangrijk ze te voorkomen en te leren hoe dat ze worden veroorzaakt. De machtige groepen en mensen die ze veroorzaken DIE moeten veroordeeld worden, niet de mensen die daardoor in een oorlog meegetrokken worden, of ze nu aan de ene kant of de andere kant sterven.

Foute Keuze
Mijn naam is Auke Siebe Dirk
Ik ben vernoemd naar mijn oudoom Dirk Siebe
Een jongen die een verkeerde keuze heeft gemaakt
Koos voor een verkeerd leger
Met verkeerde idealen
Vluchtte voor de armoede
Hoopte op een beter leven
Geen weg meer terug
Als een keuze is gemaakt
Alleen een weg vooruit
Die hij niet ontlopen kan
Vechtend tegen Russen
Angst om zelf dood te gaan
Denkend aan thuis
Waar Dirk z’n toekomst nog beginnen moet
Zijn moeder is verscheurd door de oorlog
Mama van elf kinderen, waarvan vier in het verzet zitten
En een vechtend aan het oostfront
Alle elf had ze even lief
Dirk Siebe kwam nooit meer thuis
Mijn naam is Auke Siebe Dirk
Ik ben vernoemd naar Dirk Siebe
Omdat ook Dirk Siebe niet vergeten mag worden.

Auke

Hoe was het toch mogelijk dat miljoenen Duitsers ‘zomaar’ in de jaren ’30 achter een Oostenrijkse korporaal aan liepen? Ja, over Adolf Hitler, nazi’s en joodse geschiedenis is sinds die tijd veel vertelt. Maar hoe ontstaan oorlogen eigenlijk, voor die tijd en nu? Er sterven nu in 2017 honderdduizenden mensen in bijvoorbeeld Jemen, Oekraïne en Syrië. Adolf Hitler is al lang dood, de Duitsers van nu zijn nu onze beste buren en toch is er overal op de wereld oorlog. Wat doen ‘we’ niet goed? Zien we iets over het hoofd?

Op zaterdagavond, 29 april, geeft Bert van Vondel namens Stichting Vredesonderwijs Nederland een lezing over het ontstaan van oorlogen, over de oorzaken en aanleidingen in het algemeen. Hij nodigt iedereen uit om langs te komen in Zalencentrum Lamain aan de Bosstraat 25 in Winschoten. Iedereen krijgt een lekker kopje koffie aangeboden en vanaf 19.00 uur begint Bert met zijn verhaal. “Elke oorlog is het gevolg van misleiding en bedrog”, het is een van de uitspraken van Bert. “Je wordt voorgelogen waar je bij staat, eigenlijk wordt je elke oorlog in-gelogen. Geen mens wil oorlog. Neem de Eerste Wereldoorlog, het was midden in een warme zomer dat de wereld onverwacht midden in een vernietigende oorlog terecht kwam. De mensen van toen vertelden dat ze letterlijk ‘in volle vrede overvallen’ waren. Ook nu leven we in een gevaarlijke tijd en als we niet oppassen zou het zomaar kunnen dat we ‘in volle vrede’ worden overvallen.”

Op zaterdagavond staat Bert stil bij de invloed van propaganda en de vorming van de publieke opinie, de rol die Fake-news daarin heeft, over manipulatie, misleiding, het opwekken van haat en over hoe het denken & weten beïnvloed wordt.

Het zijn de vuurwapens waarmee de mensen elkaar afmaken, maar het zijn de vernietigende woorden die de strijd laten beginnen.

“Oorlogen zitten gewoon anders in elkaar dan de meeste mensen denken. Ze komen niet vanzelf of per ongeluk, ze worden welbewust gemaakt volgens een eeuwenoud en simpel recept. Leugens zijn daarin de belangrijkste ingrediënten. Als in vrede maar 1% van alle energie en geld gestoken zou worden, zou oorlog tot het verleden behoren. Dat klinkt wel simpel maar als we ermee beginnen om niet alles te geloven maar beginnen met controleren voordat we reageren, dan zijn we al een heel eind op de goede weg”, aldus Bert.

U bent ook van harte welkom, Bert nodigt u uit op een kop koffie of thee. Hij neemt u van 19.00 tot 21.00 uur mee in een geschiedenisdouche, eerder een voorstelling, laat u van alles en nog wat horen en zien en de toegang, die kost niets.

“Wie kent het meisje dat zo bekend geworden is door de oorlog?” vraagt hij aan de leerlingen van groep acht. Een meisje met lang blond haar steekt haar vinger op. “Anne Frank” antwoord ze en de rest van de klas knikt met het hoofd. “Ja, goed zo” zegt hij en vraagt dan “Uit welke oorlog?” vraagt hij dan “De Tweede Wereldoorlog” zegt ze.

“Ken je het meisje ook dat zo bekend geworden is door de Eerste Wereldoorlog?” vraagt hij dan. Oei, da’s een lastige vraag, dat weet ze niet, ze kijkt even naar links en rechts maar haar klasgenootjes trekken allemaal de schouders op. “Misschien ook Anne Frank?” probeert ze. “Nee”, zegt hij, “dat gaat niet lukken, je kunt niet twee keer dood gaan en ook nog eens in twee verschillende oorlogen. Misschien dat er in de Eerste Wereldoorlog geen kinderen doodgegaan zijn?

“Kent iemand dan misschien het meisje dat zo bekend geworden is door de Zuid-Afrikaanse Vrijheidsoorlog” vraagt hij dan. De kinderen kijken hem met een vragende blik aan, nee.. nooit iets van gehoord, daar weten ze niets van.

Dan vertelt hij over Lizzie van Zyl, het meisje van 7 jaar dat in april 1901 verhongerde in het Engelse concentratiekamp Bloemfontein in Zuid Afrika. Zij was één van de 35.600 blanke kinderen, jonger dan 15 jaar, die in die oorlog vermoord werden.

“Ze was een tenger, zwak kindje dat veel aandacht nodig had. Maar haar moeder hoorde tot de ongewenste groep omdat de papa van Lizzie zich niet had overgegeven. Daarom kreeg Lizzie maar de helft van het eten en moest ze al na een maand opgenomen worden in het kampziekenhuis. Hier hebben ze haar niet erg vriendelijk en goed verzorgd. De Engelse dokter en de verpleegsters verstonden haar niet, Lizzie sprak geen Engels en daarom hebben ze haar als een idioot behandeld, terwijl ze dat helemaal niet was! Op een dag begon ze te roepen: Mama, mama! Ik wil naar mijn mamma! Een mevrouw die Botha heette probeerde haar toen te troosten, maar toen kwam een van de verpleegsters eraan en die zei heel streng tegen haar dat ze zich niet met dat lastige kind moest bemoeien. Kort daarna stierf Lizzie van Zyl van de honger.”

Dat was wat de Engelse mevrouw Emily Hobhouse die tegen de oorlog van Engeland protesteerde over Lizzie schreef, de Anne van de Tweede (Boeren)Oorlog en wereldwijd bekend.

In elke oorlog sterven heel veel kinderen en het maakt niet uit wat voor kleur, soort, merk of geloof ze hebben. Er is niet een soort die altijd slachtoffer is of een soort dat altijd de schuldige is. Schuldig zijn de mensen die ze veroorzaken door de mensen voor te liegen en te bedriegen.