Categoriearchief: Lessen en lezingen

Vrijdagmorgen, 10 maart 2017, gaf Bert van Vondel, gastdocent van Stichting Vredesonderwijs Nederland de kinderen van groep 7/8 een soort van geschiedenisvoorstelling. Door zijn enthousiasme en manier waarop hij zijn verhaal presenteerde hield hij de leerlingen de hele ochtend geboeid bij de les. Hij had veel authentieke voorwerpen meegenomen, zoals geweren en helmen maar ook documenten en kranten uit de oorlogen waar hij over sprak. “Geschiedenis is een vertelvak”  is zijn motto en dat is hem ook goed gelukt, de kinderen hingen de hele ochtend aan zijn lippen. De kinderen leerden op een andere manier kijken, over het verschil tussen denken en weten. Dat niet alles wat verteld wordt klakkeloos geloofd moet worden en dat leugens geschreven worden met dezelfde letters.

“Prachtig verhaal!

Ondanks dat de kinderen de hele ochtend hebben moeten luisteren, waren ze tot het einde toe geboeid. Mooie voorbeelden met metaforen zodat de oorlogsgeschiedenis tot de verbeelding spreekt. De kinderen worden tot denken gezet. Laat je verrassen!

Wat hebben de kinderen geleerd? “Geloof niet alles”

Anneke Kliphuis, Leerkracht groep 7/8 OBS Drieborg

Ook dit jaar worden in Nederland op vier mei de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht. Een steeds kleiner aantal mensen in Nederland heeft deze oorlog meegemaakt. Mensen die aan het begin van de oorlog een peuter van 3 jaar waren zijn nu – in 2017 – 80 jaar. In 1945, aan het eind van de oorlog, waren het 7-jarigen die van de oorlog zelf, over het hoe en waarom die toen begon nauwelijks enig besef hadden.

Oorlog, het is sinds 1945 jammer genoeg niet uitgebannen of verworden tot een vergeten en in ongebruik historische gruwelijkheid. Het aantal mensen dat NA 1945 door oorlogsgeweld om het leven gekomen is, is een veelvoud van de Eerste en Tweede Wereldoorlog samen. Ook in de voorafgaande eeuwen hebben oorlogen aan honderden miljoenen mensen wereldwijd leed en lijden gebracht. Blanke, bruine, zwarte, gele mensen van elk mogelijk (n-on)geloof maar meer dan eens speelde en speelt religie hierin een bloederige hoofdrol.

Vredesonderwijs is meer dan het jaarlijks in herinnering brengen van een periode die bekend staat als Tweede Wereldoorlog en deze laten herleven. Er is geen sprake van uniek en absoluut slachtoffer- of daderschap. In de geschiedschrijving is absolute waarheid een absolute onmogelijkheid en on-gelijk aan werkelijkheid die slechts en enkel het geheel kan zijn van alle waarheden en onwaarheden tezamen, daarom ook is en blijft het van levensbelang om zelf te onderzoeken en te denken in plaats van na-volgen.

Stichting Vredesonderwijs Nederland organiseert op 29 april aanstaande van 19.00 tot 21.00 uur in Zalencentrum Lamain aan de Bosstraat 25 in Winschoten een lezing over oorlogen, oorzaken en aanleidingen in het algemeen. De kracht van de gedachte, de macht van de media, illusie en misleiding, het opwekken van de haat en het gebruik van oer-oude symbolen, ze komen aan bod op deze avond.

Iedereen is van harte welkom, de toegang is gratis en u krijgt een kopje koffie of thee aangeboden.

Voor meer informatie:

Stichting Vredesonderwijs Nederland
Mail: info@vredesonderwijsnederland.nl
https://vredesonderwijsnederland.nl/
https://www.facebook.com/vredesonderwijsnederland/
https://nl.linkedin.com/in/bertvanvondel

Vrijdag 3 maart 2017 gaf Bert van Vondel, gastdocent van Stichting Vredesonderwijs Nederland, aan de kinderen van groep 7/8 van Eexterbasisschool in Scheemda een gastles Vredesonderwijs. Door zijn beeldende manier van lesgeven maakt hij van het vak Geschiedenis zo af en toe een cabaretvoorstelling en weet hij de kinderen mee te nemen in het verhaal. Bert dompelt de leerlingen onder in een geschiedenisdouche, vertelt over DES-kundigen vertelt van NA-denkers en over ZELF-denken, over waarheid, waan en werkelijkheid. Geeft voorbeelden van manipulatie, misleiding en bedrog uit eerdere oorlogen, over het gruwelijke propagandasprookje van mensenzeep uit de Eerste Wereldoorlog laat het heilige hout de klas rond gaan en Lotte mag proberen zelf te denken en te kiezen. Het was weer een enerverende ochtend, de kinderen waren een en al oog en oor.

“De vredesboodschap van Bert van Vondel

Dat oorlogen expres gemaakt worden weet bijna niemand. Bert brengt deze jonge mensen een verhaal om te onthouden, voor altijd! Dat oorlogen gemaakt worden op basis van leugens. Dat je altijd moet controleren of ze je niet voorliegen. Met drama, humor en ‘brutaliteit’ worden de kinderen op het verkeerde been gezet, om daarna de essentie van dit alles naar voren te laten komen: ‘Zorg dat er nooit weer een oorlog komt!’“

Ineke Rutgers, leerkracht groep 7/8, Eexterbasisschool, Scheemda

Op woensdag 1 maart 2017 stond Bert van Vondel voor groep 8 om een gastles te verzorgen over oorlog en vrede. De 28 leerlingen werden ondergedompeld in een les die iets had van een geschiedenisdouche en een soort van Bert Visscher conference. Bert viel haast letterlijk en figuurlijk met zijn les naar binnen en door zijn boeiende wijze van vertellen en kennis wist hij kinderen en leerkracht vanaf het eerste moment voor zich te winnen. “Denken dat je denkt, terwijl je gedachten herdenkt die anderen je eigenlijk voorgedacht hebben”.. het was een klein stukje van de ‘Denk-Tekst’ die op het digibord tevoorschijn komt.

Hij had het over ‘verdieping’ en ‘hoogtevrees’, over Sinterklaas & Dikke Piet en een rode regenboog.. hij zette het na-denken om in zelf-denken. Hij had het over echt- en nepnieuws, over leugens, waarheid en bedrog.

De kinderen als soldaat, met helm, geweer en wapen en Bert die als generaal speels de knoet zwaait, ‘Helm op, Helm af’. Iedereen is onder de indruk van zijn verhaal, zijn voorbeelden en de vele authentieke materialen die de kinderen mogen zien en aanraken. Eigenlijk is het geen gastles, maar een beleving.

“Wat begon met het hele ochtendprogramma over de kop gooien en een vreemde meester in de klas, eindigde vandaag in een levensles over burgerschap en heel enthousiaste kinderen. Meester Bert begon zijn les met ‘alles wat de kinderen al zouden weten’. Klinkt als goede start toch? DIM-model fase 1: terugblikken. Even kennis ophalen, om daar vervolgens wat extra informatie aan toe te voegen op een leuke manier. Kennis toevoegen op een leuke manier is vandaag zeer zeker gelukt. Het ‘even kennis ophalen’ bleek zich toch wat anders te ontwikkelen.

Tegen iedereens verwachtingen in werd de terugblik namelijk kern van de les; alle bestaande kennis werd eens flink onder de loep genomen. En oh wat bleek dat leerzaam te zijn! Kinderen leerden met name om zelf (na) te denken over alle informatie die ze krijgen en om een kritische houding aan te nemen, voordat ze kennis interpreteren als ‘waar’.

Vele denkfoutjes op het gebied van o.a. geschiedenis-weetjes werden door meester Bert proefondervindelijk en op een humoristische manier ontdekt in de klas. Dat resulteerde in een erg leuke en ontspannen sfeer. Bovendien maakte de enorme hoeveelheid aan concreet materiaal de kinderen betrokken tijdens de les, omdat de geschiedenis voor even écht in de klas werd gehaald.

Al met al een ervaring die door de kinderen werd omschreven als: heel leuk, heel leerzaam en misschien wel de leukste (geschiedenis)les ooit! Wat juf er van vond? Ik ben minstens net zo enthousiast!”

Lydia van der Burgh, leerkracht groep 8. obs De Tandem, Zuidbroek

Woensdagmorgen, 15 februari 2017, gaf Bert van Vondel, gastdocent van Stichting Vredesonderwijs Nederland de kinderen van groep 8 een soort van geschiedenisdouche. Als een soort van cabaretier gaf hij op een enthousiaste wijze de leerlingen een ochtend lang Vredesonderwijs. Hij had veel authentieke voorwerpen meegenomen, zoals geweren en helmen maar ook documenten en kranten uit de oorlogen waar hij over sprak. “Geschiedenis is een vertelvak”  is zijn motto en dat is hem ook goed gelukt, de kinderen hingen de hele ochtend aan zijn lippen. De kinderen leerden op een andere manier kijken naar de eigen verantwoordelijkheid en betrokkenheid, over het verschil tussen denken en weten, dat leugens geschreven worden met dezelfde letters en woorden en dat niet alleen waarheid maar ook leugens werkelijkheid is.

“Een hele ochtend luisteren, moeilijk voor sommigen.. toch lukte dat!

De kinderen werden vanuit een voor hun bekende situatie meegenomen naar hoe oorlogen in elkaar steken. Vanuit voetbal naar oorlog…

Prachtig om te zien wat de rol van een meisje is en de rol van een jongen. De jongens voelden zich zeer aangetrokken tot de wapens die Bert bij zich had en de dames hadden hadden dat minder. Ook toen zij zelf de spullen mochten bekijken gingen de dames eert de “papieren” bekijken en de heren stonden paraat met het geweer.

Voor sommigen was deze ochtend best confronterend en emotioneel. Ook hier was ruimte voor en eigenlijk heel goed voor klasgenoten om te zien. Men leert zo dat oorlog geen spelletje is.

De boodschap van deze ochtend is vrij helder en sluit naadloos aan bij onze methode KIVA. We hebben geleerd dat oorlogen eigenlijk ontstaan door “pestventjes” die een enorme druk uitoefenen op de “meelopers”. Groepsdruk, ergens bij willen horen, is een erg grote factor in dit geheel. Het “schapengedrag” is iets dat hedendaags nog steeds een groot probleem vormt.

De manier hoe Bert dit duidelijk maakt spreekt de kinderen aan en je zag herkenning bij de kinderen met daarbij naar juf kijken en van ‘he, dat vertelde jij ook al’.

Kortom, een zeer waardevolle ochtend dat de kinderen zeker aan het denken heeft gezet”.

Alexandra Zuidhof, leerkracht groep 8, o.b.s. Insp. Amerikaschool, Noordbroek

“Hoewel de Tweede Wereldoorlog een jaarlijks terugkerend thema is, waarbij je als leerkracht voldoende materiaal voorhanden lijkt te hebben, betrapte ik mij erop dat de lessen uit het geschiedenisboek niet de essentie raken. Een les over WOII schetst het plaatje dat er een foute man was die veel macht wilde en die joden haatte. De jaarlijkse oproep om “dit nooit meer” te vergeten lijkt de kinderen alleen te waarschuwen voor het aan de macht komen van een foute man.

Bert van Vondel behandelt de oorlog op metaniveau. Hij plaatst de Tweede Wereldoorlog in een breder historisch perspectief, waarbij hij niet alleen de Eerste Wereldoorlog betrekt, maar zelfs terug gaat tot Koninklijke twisten (Elzas Lotharingen), 1868 en het koloniale verleden van Engeland in Zuid-Afrika. Zijn invalshoek is mijns inziens veel belangrijker dan die van het geschiedenisboek: hoe werd een bevolking klaar gemaakt voor een oorlog en wat is propaganda eigenlijk?

Verwacht niet dat de kinderen na een ochtend Bert over meer feitenkennis van de oorlog beschikken. Sterker nog: Bert maakt duidelijk dat geschiedenisfeiten niet te vertrouwen zijn, omdat ze vanuit een perspectief zijn opgetekend en gerangschikt. Bert leert de kinderen het belang van zelf denken, niet na denken!. Dit doet hij door de kinderen voortdurend op het verkeerde been te zetten.

Bert gebruikt geen model effectieve instructie, geen verschillende werkvormen of differentiatie. Hij komt binnen met een kar spannende attributen en steekt van wal met een spraakwaterval die de hele ochtend duurt. Een douche van informatie, noemt hij het zelf en niet elke druppel informatie blijft hangen, maar je hebt wél een hele straal water nodig om goed nat te worden.

Kan dat? Een hele ochtend tegen een groep aan praten zonder afwisseling van werkvormen? Ja! Bert wel! Het is een show vol energie en met een enorm tempo. Veel van wat hij vertelde was voor mijzelf ook nieuw. Weet ik nog precies wat hij zei? Nee. Wat is blijven hangen is de essentie: mensen, denk-zelf-na! En voor mij is dat het belangrijkste wat ik de kinderen wil leren! En helaas kom ik daar de rest van het jaar te weinig aan toe.

Bert, hartelijk bedankt voor een inspirerende ochtend”

Patrick Trentelman, leerkracht groep 8a – OBS Oosterhoogebrugschool, Groningen

        
Op woensdag 8 februari kwam Bert van Vondel in groep 7/8 om een gastles te verzorgen over oorlog en vrede, NA-denkers en ZELF-denkers. Over leugens en waarheden en echt nieuws en nepnieuws.

Door zijn boeiende manier van vertellen en zijn schat aan kennis weet hij kinderen en leerkracht vanaf het eerste moment te boeien. Iedereen is onder de indruk van zijn verhaal, zijn voorbeelden en de vele authentieke materialen die de kinderen mogen zien en aanraken. Eigenlijk is het geen gastles, maar een beleving.

Geschiedenis komt tot leven en de kinderen worden aangespoord tot zelf denken en zelf te ontdekken.

Enkele opmerkingen van de kinderen:

“Ik heb me geen seconde verveeld, ik vond het erg boeiend – we hebben zelf ervaren hoe makkelijk je voor de gek wordt gehouden toen het hout tevoorschijn kwam – het verhaal over de concentratiekampen en Lizzy van Zijl vond ik erg indrukwekkend – ik zat zo in zijn verhaal dat ik niet naar de w.c. wilde, ik wilde gewoon niets missen – nooit gedacht dat het hakenkruis ook het symbool is geweest van andere landen – leuk, boeiend, indrukwekkend, volgend jaar weer – jammer dat het voorbij was, ik wilde eigenlijk nog niet naar huis – erg leuk om in die oude kranten te lezen – ik heb veel geleerd, leuk om die geweren te zien en vast te houden.”

Bert, het was weer een enerverende ochtend, alle kinderen en ik waren geboeid, niemand dwaalde af. Geschiedenis moet je vertellen en beleven, dat is wat jij laat zien.

Bij deze nodig ik jou dan ook weer uit voor het volgend schooljaar.

Hendrik Lubben, leerkracht groep 7/8 o.b.s. Europa te Muntendam.

Op dinsdagochtend 7 februari stond Bert van Vondel, gastdocent van Stichting Vredesonderwijs Nederland, voor groep 8 van OBS Houwingaham in Nieuweschans. Op een betrokken en enthousiaste manier gaf hij een ochtend lang Vredesonderwijs aan de kinderen. Bert is een passionele verteller, “Geschiedenis is een vertelvak” is zijn motto. Doordat hij het geschiedenisverhaal op een cabareteske wijze brengt en veel authentieke gebruiksvoorwerpen de klas mee binnenbrengt, hangen de kinderen en vaak ook de leerkracht(en) geboeid aan zijn lippen. Ook deze ochtend toonden de kinderen zich sterk geïnteresseerd in de getoonde voorbeelden die als een geschiedenis-douche over hen werd heen gegoten. Ze leerden op een andere manier kijken naar eigen verantwoordelijkheid en betrokkenheid, over denk-verschillen, aannames, leugens, geloof, waarheid en werkelijkheid.

“Vanaf het begin tot het eind zijn de kinderen geboeid. Goede voorbeelden waarbij de kinderen aan het denken worden gezet over woordbetekenis en handelen van kinderen. Er wordt echt na-denken geëist van de kinderen, waarbij na de opdracht echt het besef komt van wat er gevraagd wordt. Een leuk moment was het moment met het fluitje, de kinderen waren direct alert. Ook het voorbeeld met de Anne Frank boom was prachtig. Al met al een mooie en unieke ervaring.”

Sanders Stel, leerkacht groep 8, OBS Houwingaham, Nieuweschans

Op vrijdagochtend de 27e januari stond Bert van Vondel, gastdocent van Stichting Vredesonderwijs Nederland, voor de klas op OBS ’t Jaarfke in Scheemda. Opnieuw gaf hij enthousiast en betrokken een ochtend lang Vredesonderwijs aan de kinderen van groep 8. Wie Bert in de afgelopen 10 jaar al eens voor en in de klas heeft meegemaakt merkt dat hij nog niets van zijn passie verloren heeft. Geschiedenis is een vertelvak is zijn motto. Mede doordat hij het verhaal op een cabareteske wijze brengt, gelardeerd met een keur aan authentieke gebruiksvoorwerpen, hangen de kinderen en vaak ook de leerkracht(en) telkens en de hele ochtend geboeid aan zijn lippen. Ook deze ochtend toonden de kinderen zich sterk geïnteresseerd in de getoonde voorbeelden. Ze leerden hun eigen rol, verantwoording en betrokkenheid, over denk-verschillen, over aannames en leugens, geloof, waarheid en werkelijkheid. Het ‘heilige hout’ doet ook in deze klas zijn ronde en lopen de kinderen – op een leerling na – zonder meer in de opgestelde val en loopt het leerlingenleger braaf marcherend de klas uit.

Het is de voor kinderen de helder geformuleerde manier waarop Bert deze onderwerpen behandeld waardoor de kinderen het handen en voeten kunnen geven en begrijpen. Vredesonderswijs is meer dan het jaarlijks in herinnering brengen van een exclusieve tijdsperiode die bekend staat als de Tweede Wereldoorlog en deze vervolgens te laten herleven. Vredesonderwijs is het inzichtelijk maken en benoemen van oorzaken hoe wereldwijd en al eeuwen lang oorlogen veroorzaakt worden door gebruikmaking van misleiding en bedrog. Met voorbeelden en tast- en zichtbare bewijzen brengt Bert elke gastles weer de praktijken op een voor kinderen begrijpelijke wijze in de klas en op het digibord.

“De kinderen zijn vanaf het begin betrokken, de manier van vertellen boeit ze. Bert laat de leerlingen inzien anders te denken en anders tegen dingen aan te kijken! Dit gebeurt aan de hand van pakkende voorbeelden waardoor de leerlingen inzien dat als je ‘gewoon’ denkt, het niet klopt. Er wordt veel nieuwe en bijzondere informatie verteld over de oorlog. Bert maakt veel gebruik van materiaal, waardoor de leerlingen een goed beeld krijgen van hoe het was, zoals wapens, helmen en artikelen. Ook vind er veel interactie met de leerlingen plaats.”

Martine Alting, leerkracht groep 8, OBS ’t Jaarfke – Scheemda